El Campanu

La mio parrafada de los xueves nel Programa de la RPA Noche tras Noche

El mi lio d'esta selmana ye pa comentar que yá salió'l Campanu. Un acontecimientu mui sonáu, nunca meyor dichu, que permítenos falar de los salmones. Unos pexes mui especiales que la so vida merez un puntu y aparte polo que tien de curiosa y casi m'atrevo a dicir de desconocía. Sí, porque de los salmones avezamos a falar enforma pero non tol mundu sabe que viven nos ríos y nel mar, que son pexes d’agua duce y salada. Que nacen nun ríu, salen a la mar pa facese adultos y vuelven al ríu pa procrear y morrer.

Esa ye la hestoria… Y, a día de güei, por más estudios que se fixeron, inda ye un misteriu cómo ye que los salmones consiguen orientase, pero resulta que más del 90% vuelven al ríu onde nacieron. Vuelven pa remontalo, procrear y, na mayoría los casos morrer… Muerren non solo porque los prinden los pescadores sinón porque de vuelta al ríu yá nun puen alimentase… El so metabolismu fíxose a la dieta marina y nel ríu nun atopen nada, tienen que sobrevivir coles reserves acumulaes. De cuenta que si nengún pescador lo remedia acaben analayando morrebundos a la espera de que dalguna riada primaveral los arrastre de nuevu al mar que, cumplida la so misión, yá empiecen a echar de menos.

Asina ye la vida de los salmones, nacen nun ríu, salen a la mar cuando malpenes abulten nada, percuerren miles de kilómetros y dos o trés años dempués, vuelven al ríu onde nacieron pa morrer. Por eso que pa ellos, ye casi una suerte que los pesquen porque si non acabaríen amorrentando y morriendo igual.

Imaxino que yá sabéis que'l nome de Campanu, el primer salmón que se pesca cada temporada, vien del repicar de campanes que se facía nes ilesies pa dar cuenta de la noticia.

Una noticia importante porque'l salmón foi moneda de cambéu, orixe de lleis y motivu de conflictos territoriales. Los privilexos de la pesca del salmón siempres tuvieron venceyaos, yá dende l'añu 775, a la monarquía asturiana, y darréu a nobles, clérigos y a los monesterios averaos a los ríos.

Foi a empiezos del sieglu XIX cuando'l primer exemplar de salmón prindáu lo sometieron a puya pública. Y asina hasta los nuesos díes, nos qu'algama yá sabéis que preciu. El d'anguaño, que se puyó en Cangues d’Onís, foi vendíu por 11.900 euros. Que nun ye pocu pero inda ta lloñe de los 18.000 euros que va diez años, nel 2008 pagaron pol campanu.

Pa esti añu, calculen que les captures andarán polos 2.700 o 3.000 salmones. Malpenes nada en comparanza col sieglu XVIII, cuando contabilizaron, solu nel Sella, más de 12.000 salmones. Entós pescábense tantos salmones que nel monesteriu benedictín de San Pedro de Villanueva, en Cangues d'Onís, los vecinos del conceyu que trabayaben para los monxes llegaron a esixir que nun yos dieren salmón pa comer más que dos vegaes per selmana. Taben fartos de comer salmón a toles hores. Yá veis qué coses.

Milio Mariño